Vijfdeklassers kijken met veel enthousiasme naar de wereld, maar stellen zich ook meer en meer vragen. Klasgesprekken zijn dan ook zeer welkom voor hen. Wat leren betreft hebben ze de basis van spelling en hoofdrekenen meestal onder de knie waardoor er nu veel meer gevarieerde opdrachten kunnen gegeven worden waarbij hun creativiteit aangesproken en uitgedaagd wordt.

MUZIEK

Meerstemmigheid. Twee- en driestemmig zingen is nu vanzelfsprekend Instrumentaal kan dit ook vierstemmig.

Er wordt nog steeds veel op het gehoor gezongen en instrumentaal gespeeld, maar het notenlezen wordt intensief geoefend.

Notenleer: verschillende toonaarden kennen en kunnen lezen van het blad bij zang en instrumentaal spel: Do-groot (C), Re-groot (D), Mi-groot (E) Fa-groot (F), Sol-groot (G), La-groot (A) en Sibemol-groot (Bes of B), la-klein (a), re-klein (d), mi-klein (e) en sol-klein (g). Al deze toonaarden worden ook veelvuldig geoefend op de blokfluit (sopraan en alt). De ritmische notatie wordt intensief geoefend.

Muziek kan en moet in alle andere vakken aan bod komen.

Taal: de woordsoorten en de zinsdelen kunnen gecombineerd worden met ritme, melodie, zang, instrumenten.

Cultuurbeschouwing: muziek uit de verschillende culturen die aan bod komen (Indië, Griekenland, Rome, middeleeuwen...)

Instrumentaal: het spel op de sopraanblokfluit en de altblokfluit gaat doorgaans zeer vlot. De kinderen krijgen nu ook een tenorblokfluit en sommige kinderen leren ook de basblokfluit en/of de sopranino bespelen. Het instrument dat de kinderen op de muziekacademie leren brengen ze mee naar school waar ze veel gelegenheid krijgen om in samenspel hun instrument te laten klinken.

TEKENEN

De kinderen kunnen nu een verhaal of een fragment van een verhaal sfeervol weergeven met vele details en met steeds meer oog voor diepte en beginnend perspectief. Zij kunnen ook hun stijl aanpassen aan de cultuur waaruit deverhalen komen.

Tekenen komt ook aan bod in de lessen cultuurbeschouwing, taal, wiskunde, w.o., Frans en Engels.

VORMTEKENEN

De kennismaking met de kunstgeschiedenis gaat verder met het tekenen van kantelen uit de Egyptische en Griekse bouwkunst onder de vorm van symmetrieoefeningen. De Griekse meanders krijgen veel aandacht. Daarnaast ook alle vlakke meetkundige vormen vanuit de cirkel vertrekkend en vanuit zeshoek/zesster. Met groot enthousiasme maken ze de platonische lichamen. 

Vormtekeningen (ook de vlechtvormen) kunnen zeer goed gecombineerd worden met wiskunde (als illustratie op rekenbladen).

SCHILDEREN

Schilderen met auquarelverf (blokjes en tubes) waarbij ze inhouden uit de verhalen weergeven. Zo leren zij omgaan met de aquareltechniek. Daarnaast kunnen ze grotere taferelen schilderen met acrylverf op doek. Ook olieverf leren maken en gebruiken.

Schilderen kan naast de eigen vaklessen aan bod komen in de lessen wereldoriëntatie (geschiedenis, aardrijkskunde, dierkunde, plantkunde, menskunde).

BOETSEREN

Allerhande diervormen en dierfiguren boetseren en menselijke figuren in verschillende houdingen.

Het gebruikte materiaal is klei.

Boetseren kan naast de eigen vaklessen aan bod komen in de lessen wereldoriëntatie (geschiedenis, aardrijkskunde, dierkunde, plantkunde, menskunde).

TONEEL

Toneelspelen is een van de kunstzinnige vakken waar de kinderen steeds reikhalzend naar uitkijken. In de vijfde klas kunnen de kinderen zich uitstekend in een rol inleven. De inhoud van de toneelstukken komt uit de verhalen die verteld worden in de lessen cultuurbeschouwing. In de vijfde klas kunnen de onderwerpen gekozen worden uit sagen, de wereldliteratuur, de Bijbel, de Griekse, de Egyptische, Mesopotamische, Perzische, Indische, Romeinse en middeleeuwse cultuur (afhankelijk van welke culturen in de lessen cultuurbeschouwing aan bod komen).

Toneel kan naast de eigen vaklessen ook aan bod komen in taal, wereldoriëntatie, Frans en Engels.

TAAL NEDERLANDS

Lezen

De kinderen krijgen individueel veel lectuur aangeboden, via teksten die in de lessen Nederlands of in lessen wereldoriëntatie gegeven worden, maar ook via de schoolbibliotheek.

Teksten worden nooit klassikaal gelezen (waarbij de leerlingen beurt om beurt een gedeelte van de tekst voorlezen).

Expressief lezen

De kinderen oefenen zelfgeschreven teksten of andere teksten om ze voor te lezen, waarbij gelet wordt op stemplaatsing, inleving, interpunctie, expressie.

Terwijl de klas een tekenopdracht of een ander werk maakt, lezen kinderen individueel hun voorbereide tekst.

Schrijven

De klemtoon ligt op het creatief schrijven - schrijven als kunstzinnige activiteit. Drie, vier tot zelfs vijf korte schrijfopdrachten per week zetten de kinderen aan tot het goed verwoorden van hun gedachten, gevoelens, waarnemingen en belevingen. Deze opdrachten duren nooit langer dan een kwartier. Zij vormen tevens de basis voor spelling, woordenschat en grammatica. Hoe meer de kinderen eigen teksten schrijven hoe beter de spelling wordt en hoe meer aandacht ze besteden aan interpunctie en zinsbouw.

Spelling

De goede spelling ontstaat vooral dankzij het vele creatieve schrijven.

Een dagelijks dictee met aandacht voor de spelling van woorden die in de opstellen of in de leesteksten aan bod kwamen. Dit kunnen ook (en vooral) rekendictees zijn.

Grammatica

De 10 woordsoorten worden regelmatig herhaald in twee richtingen: voorbeelden geven van woordsoorten (creatief aspect) en woordsoorten herkennen in teksten (analytisch aspect). Van alle woordsoorten worden meer details geleerd (o.a. trappen van vergelijking, persoonlijk en bezittelijk voornaamwoord). Het werkwoord wordt vervoegd in de actieve en de passieve vorm: onvoltooid en voltooid tegenwoordige tijd, onvoltooid en voltooid verleden tijd, onvoltooid en voltooid toekomende tijd, onvoltooid en voltooid verleden toekomende tijd. Alle andere vormen van het werkwoord komen aan bod: Noemvorm, imperatief, voltooid en onvoltooid deelwoord. Directe en indirecte rede.

Zinsleer: veel aandacht gaat uit naar onderwerp en gezegde, en dan vooral de overeenkomst van de persoonsvorm met het onderwerp.

REKENEN OEFENEN ONLINE

Rekenwijzer.

Eenvoudig, overzichtelijk, geen toeters en bellen. 

Op de openingspagina vul je een voornaam en de eerste letter van een familienaam in. Dit hoeft niet je echte voornaam en familienaam te zijn, je mag ook een fictieve naam gebruiken, wat aan te bevelen is. 

REKENEN OEFENEN OFFLINE

Teach2000

Dit eenvoudig overhoorprogramma kun je gratis downloaden in Windows-versie. Een Mac-versie is ook beschikbaar, maar de installatie verloopt minder vlot.

Het grote voordeel is dat de kinderen zelf de oefeningen kunnen samenstellen en daarna oefenen. 

Het programma beschikt over een timer waarmee de kinderen zelf kunnen zien hoeveel tijd ze per oefening besteden. 

WISKUNDE

Hoofdrekenen

Maal- en deeltafels moeten door en door gekend zijn.

Optellen en aftrekken met grote getallen, gebruikmakend van rekentrucs (rekenvoordelen).

Cijferen

Optellen: korte en lange sommen met getallen tussen 1 en 1.000.000 (en meer), gebruik van de komma bij optellingen.

Aftrekken: vooral met omwisselen (lenen). Grote getallen en getallen met komma (decimale breuken).

Vermenigvuldigen: de trapvermenigvuldiging met en zonder komma. Veel aandacht gaat naar het werken met de komma.

Delen: de staartdeling. Ook staartdeling met een komma in het deeltal en een komma in de deler. Delen tot op 1 of 2 decimalen.

Metend rekenen

lengtematen, inhouden, gewichten, tijd veelvuldig oefenen. Het omrekenen van de ene maateenheid naar de andere wordt intensief geoefend.

Breuken

Alles in verband met breuken komt in de vijfde klas opnieuw aan bod.

Stambreuken, echte breuken, onechte breuken, gemengde getallen, breuken gelijknamig maken, breuken vereenvoudigen, breuken optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. Grootste gemene deler, kleinste gemeen veelvoud. Stapelbreuken.

Decimale breuken (tienden, honderdsten, duizendsten). Breuken via staartdeling omrekenen in decimale breuken.

Meetkunde

Alle vlakke meetkundige figuren tekenen uitgaande van de zeshoek/zesster.

De vijf platonische lichamen construeren.

Een caleidocyclus maken

Vlot leren werken met passer, lat en gradenboog.

De berekening van omtrek en oppervlakte van vierkant, rechthoek en driehoek ontdekken.

Rekendictee

Zo mogelijk komt er dagelijks een kort rekendictee waarbij de kinderen zowel op de spelling letten als op de werkwijze die ze moeten gebruiken om de oplossing te vinden.

Hoe werk je de komma weg in de deler bij staartdelingen?

Hoe maak je staartdelingen tot op 1 cijfer na de komma (1 decimaal)?

Hoe maak je staartdelingen tot op 2 cijfers na de komma (2 decimalen)?

Hoe maak je staartdelingen tot op 3 cijfers na de komma (3 decimalen)?

Hoe rond je het quotiënt van een staartdeling af op 1 decimaal?

Hoe rond je het quotiënt van een staartdeling af op 2 decimalen?

Hoe rond je het quotiënt van een staartdeling af op 3 decimalen?

Hoe los je staartdelingen met 2 cijfers in de deler op?

Hoe vereenvoudig je breuken? 

Hoe deel je een breuk door eeen breuk en wat betekent dat? 

Hoe los je breuken op als de breuken in de opgave een verticale breukstreep hebben? 

Hoe zet je breuken om in decimale breuken?

Hoe zet je decimale breuken om in breuken?

Hoe zet je gemengde getallen om in (onechte) breuken?

Hoe tel je breuken en gehele getallen op?

Hoe trek je breuken van gehelen af?

Hoe trek je gehelen van breuken af?

Hoe vermenigvuldig je breuken en gehelen met elkaar?

Hoe deel je breuken door gehelen?

Hoe deel je gehelen door breuken? 

Hoe los je stapelbreuken op? 

Stapelbreuken optellen. Hoe doe je dat?

Stapelbreuken met verschillende bewerkingen in teller en noemer. Hoe los je die op?

Hoe tel je gemengde getallen op? 

Hoe trek je gemengde getallen van elkaar af?

Hoe vermenigvuldig je gemengde getallen?

Wat zijn priemgetallen en hoe vind je ze?

Priemgetallen en de zeef van Eratosthenes

Hoe los je puntsommen met priemgetallen op?

Omkering van priemgetallen. Wat is dat? 

Ontbinden in priemfactoren, hoe doe je dat? 

Ontbinden in priemfactoren en alle delers van een getal zoeken. Hoe doe je dat?

Ontbinden in priemfactoren en de grootste gemene deler zoeken. Hoe doe je dat? 

Hoe vind je de grootste gemene deler van 2 getallen?

Ontbinden in priemfactoren en het kleinste gemeen veelvoud zoeken. Hoe doe je dat? 

Hoe vind je het kleinste gemeen veelvoud van 2 getallen?

Grootste gemene deler en kleinste gemeen veelvoud in één opgave gecombineerd

Combinatiecijferen: vermenigvuldigen, optellen, delen, aftrekken, ontbinden in priemfactoren, deelbaarheid en afronden in één opgave

Hoe maak je de negenproef bij optellingen? 

Hoe maak je de negenproef bij aftrekkingen?

Hoe maak je de negenproef bij vermenigvuldigingen? 

Hoe maak je de negenproef bij delingen?

Hoe zoek je de delers van een getal?

Wat zijn gebrekkige getallen en hoe vind je ze?

Wat zijn volmaakte getallen en hoe vind je ze?

Wat zijn overvloedige getallen en hoe vind je ze?

Wat zijn bevriende getallen en hoe vind je ze?

Hoe reken je maateenheden om in het metriek stelsel?

Hoe rond je prijzen af op euro?

De maaltafel van 2 anders bekeken

Het multiplicatief uithoudingsvermogen van getallen. Hoe zoek je dat? 

Verrassende kwadraatoptellingen (vierkantsgetallen)

Slimme vermenigvuldigingen (een andere manier om vermenigvuldigingen te makken)

Bruto, tarra en netto

REGELS VAN DEELBAARHEID

Regels van deelbaarheid + grootste gemene deler + kleinste gemeen veelvoud:

https://www.cielen.eu/regels-deelbaarheid-GGD-KGV.pdf

Regels van deelbaarheid door 7, 11 en 13 (voor 11 zie ook de andere regel):

https://www.cielen.eu/deelbaarheid-door-7-vier-werkwijzen-ook-11-en-13.pdf

Regels van deelbaarheid door 7

https://www.cielen.eu/deelbaarheid-door-7-vier-werkwijzen.pdf

Regel van deelbaarheid door 8:

https://www.cielen.eu/deelbaarheid-door-8-acht.pdf

Regel van deelbaarheid door 11

https://www.cielen.eu/deelbaarheid-door-11.pdf

MEETKUNDE

Van jaarcirkel tot gradenboog

Rechte hoeken tekenen met gebruik van een gradenboog

Vierkanten en rechthoeken tekenen op ruitjespapier

Hoe teken je een ruit?

Hoe teken je een zeshoek/zesster met gebruik van lat, passer en gradenboog?

Hoe teken je een zeshoek/zesster met gebruik van passer en lat? 

Hoe teken je een vijfhoek/vijfster met gebruik van lat, passer en grandenboog? 

Hoe maak je een vijfster (pentagram) in reliëf (3D)?

Hoe kun je van een zeshoek/zesster een vierkant maken?

Hoe maak je van een zesster een vijfster? 

Van cirkel tot rechte lijn

Tetraëder (2 versies):

https://www.cielen.eu/meetkunde-vijfde-klas-tetraeder.pdf

https://www.cielen.eu/tetraeder-uitleg.pdf

Hexaëder (kubus):

https://www.cielen.eu/meetkunde-5e-klas-hexaeder.pdf

Octaëder (2 versies):

https://www.cielen.eu/meetkunde-5e-klas-octaeder.pdf

https://www.cielen.eu/wiskunde-octaeder-uitleg.pdf

Dodecaëder (4 versies):

https://www.cielen.eu/meetkunde-vijfde-klas-dodecaeder-constructie.pdf

https://www.cielen.eu/dodecaeder-versie.pdf

https://www.cielen.eu/meetkunde-vijfde-klas-dodecaeder-eenvoudige-werkwijze.pdf

https://www.cielen.eu/dodecaeder-versie-2-uitleg.pdf

Icosaëder (2 versies):

https://www.cielen.eu/meetkunde-vijfde-klas-icosaeder.pdf

https://www.cielen.eu/icosaeder-bouwplan.pdf

Caleidocyclus

https://www.cielen.eu/meetkunde-vijfde-klas-caleidocyclus.pdf

OEFENINGEN + HERHALINGSOPGAVEN (5e klas 2015-2016)

De vijfde klas in de Steinerschool Antwerpen kreeg in het schooljaar 2014-2015 alleen op woensdag rekenen. Voor deze klas maakte ik wekelijks een programma op met oefeningen over de nieuwe leerstof en veel herhalingsoefeningen. De uitleg over de nieuwe leerstof gaf ik bij aanvang van de les, maar de kinderen konden deze uitleg vooraf en naderhand op mijn site lezen via de link op de werkbladen.  

Lengtematen, deelbaarheid door 3 en 9 - breuken aftrekken - x10 en /10 - inhouden - staartdeling - rekenvoordeel -gewichten - rekendictee: 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-19-september-2014.pdf

Deelbaarheid door 6 - deelbaarheidoefening - staartdeling met deler 10 - breuken aftrekken - driehoekenn tekenen - rekenvoordeel bij optellingen - breuken optellen - staartdeling met omkering - inhouden omrekenen - breukentafels van 3/4 en 3/5 - rekendictee:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-26-september-2014.pdf

Deelbaarheid - staartdeling met komma - breuken vermenigvuldigen - vierhoeken tekenen + meten - aanvullen tot 100, tot 1.000 en tot 1 - maal 10, gedeeld door 10 - breuken optellen en aftrekken - groter dan, kleiner dan - rekendictee: 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-03-oktober-2014.pdf

Deelbaarheid - staartdelingen met komma - breuken delen - vierkanten tekenen - aanvullen tot 1 - maal 10, gedeeld door 10 - breukenbewerkingen - inhoudsmaten omrekenen - groter dan, kleiner dan, gelijk aan - rekendictee: 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-10-oktober-2014.pdf

Deelbaarheid - staartdeling met komma - gemengde getallen  optellen - rechthoeken tekenen - decimaal stelsel -breukenbewerkingen - inhoudsmaten omrekenen - aanvullen tot 1 - vierkanten: omtrek berekenen - rekendictee

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-17-oktober-2014.pdf

Deelbaarheid - negenproef bij optelling - gemengde getallen aftrekken - ruiten tekenen - gewichten omrekenen -staartdeling met komma - breukenbewerkingen - decimale breuken - omtrek van vierkant en rechthoek - rekendictee - trapeziums meten:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-24-oktober-2014.pdf

Deelbaarheid - negenproef bij aftrekking - gemengde getallen vermenigvuldigen - trapeziums meten - breuken omzetten in decimale breuken - staartdelingen met komma - breukenbewerkingen - trapvermenigvuldiging - tijd - rekendictee:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-07-november-2014.pdf

Deelbaarheid - negenproef bij vermenigvuldiging - gemengde getallen delen - decimale breuken omzetten in breuken -staartdelingen met komma - breukenbewerkingen - gewichten - rekendictee - vierkantsgetallen - omtrek van parallellogram: 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-14-november-2014.pdf

Deelbaarheid - negenproef bij delingen - breuken en gehelen optellen - hoeken tekenen - decimale breuken omzetten in breuken - negenproef bij optelling - aftrekking en vermenigvuldiging - breukenbewerkingen - inhoudsmaten omrekenen -rekendictee: 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-21-november-2014.pdf

Delers van getallen - staartdeling tot op 1 cijfer na de komma - breukenbewerkingen - metriek stelsel - deelbaarheid -vermenigvuldiging met negenproef - breukenbewerkingen - rekendictee:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-28-november-2014.pdf

Gebrekkige getallen - staartdeling tot op 2 cijfers na de komma - breuken en gehelen vermenigvuldigen - metriek stelsel - deelbaarheid - vermenigvuldiging met negenproef - centen omzetten in euro - rekendictee:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-05-december-2014.pdf

Volmaakte getallen - Staartdeling tot op 3 cijfers na de komma - breuken en gehelen delen - aftrekking en optelling met negenproef - deelbaarheid - vermenigvuldiging met negenproef - breukenbewerkingen - tijd - rekendictee:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-12-december-2014.pdf

Overvloedige getallen - euro's afronden - staartdeling afronden op 1 decimaal - aftrekking en optelling cijferen -deelbaarheid - trapvermenigvuldiging - breukenbewerkingen - metriek stelsel - rekendictee - vijfster:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-19-december-2014.pdf

Bevriende getallen - staartdeling afronden op 2 decimalen - van breuk naar tiendelige breuk - deelbaarheid -breukenbewerkingen - vermenigvuldiging met omkering - gewichten - rekendictee - oppervlakte van het vierkant:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-9-januari-2015.pdf

Priemgetallen - staartdeling afronden op 3 decimalen - van breuk naar decimale breuk - deelbaarheid -breukenbewerkingen - vermenigvuldiging met omkering - gewichten - lengtematen - rekendictee - oppervlakte van de rechthoek:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-16-januari-2015.pdf

Staartdeling met deler van 2 cijfers - priemgetallen: zeef van Eratosthenes - van decimale breuk naar breuk -deelbaarheid - breukenbewerkingen - trapvermenigvuldiging met omkering - hoeken meten - inhoudsmaten en gewichten schatten en meten - rekendictee - zeshoek en zesster tekenen:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-23-januari-2015.pdf

Staartdeling met deler van 2 cijfers - ontbinden in priemfactoren - breuk van een getal - deelbaarheid -breukenbewerkingen - trapvermenigvuldiging met omkering - betalen met euro's - lengtematen en gewichtenschatten en meten -, rekendictee - driehoeken in zeshoek/zesster:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-30-januari-2015.pdf

Staartdeling met 2 cijfers in de deler - ontbinden in priemfactoren - breuken omzetten in decimale breuken - deelbaarheid - breukenbewerkingen - trapvermenigvuldiging - breuk van een getal - lengte, inhoud en gewicht schatten en meten - maaltafelvierkant - rekendictee - rechthoeken in zeshoek/zesster:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-06-februari-2015.pdf

Staartdeling met 2 cijfers in de deler - ontbinden in priemfactoren - breuken omzetten in decimale breuken - breuken vereenvoudigen - breukenbewerkingen - trapvermenigvuldiging - breuk van een getal - lengte, inhoud en gewicht schatten en meten - deelbaarheid - parallellogrammen in zeshoek/zesster:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-13-februari-2015.pdf

Ontbinden in priemfactoren en de grootste gemene deler - staartdeling met 2 cijfers in de deler - breukenbewerkingen - breuken vereenvoudigen - breuken omzetten in decimale breuken - delers van een getal - deelbaarheid - vraagstukken - zeshoek/zesster-vierkant:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-27-februari-2015.pdf

Kleinste gemeen veelvoud - breukenbewerkingen - grootste gemene deler:2 methodes - combinatiecijferen (de vier bewerkingen in één opgave) - deelbaarheid - rekendictee - de tafels van 2 en 4 anders bekeken - van zesster tot vijfster:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-6-maart-2015.pdf

Kleinste gemeen veelvoud - grootste gemene deler - breukenbewerkingen - combinatierekenen - breuken vereenvoudigen - breuken omzetten in decimale breuken - omtrek en oppervlakte van het vierkant - rekendictee - de tafels van 6 en 8 anders bekeken - van cirkel tot rechte lijn:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-13-maart-2015.pdf

Kleinste gemeen veelvoud en grootste gemene deler in één bewerking - stapelbreuken - breukenbewerkingen - machten van 2 - puntsommen met priemgetallen - quotiënt en omkering ervan - afkortingen van maateenheden - rekendictee - tafels van 3 en 7 anders bekeken - 

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-20-maart-2015.pdf

Kleinste gemeen veelvoud en grootste gemene deler in één - stapelbreuken - omkering van priemgetallen - puntsommen met priemgetallen - stapelbreuken vermenigvuldigen en delenmetriek stelsel - omtrek en oppervlakte berekenen van rechthoeken:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-27-maart-2015.pdf

Bruto, tarra, netto - multiplicatief uithoudingsvermogen - omkering van priemgetallen - stapelbreukenbewerkingen -  metriek stelsel - van decimale breuk tot breuk - deelbaarheid en breuken vereenvoudigen - puntsommen met priemgetallen - grootste gemene deler en kleinste gemeen veelvoud in één - hexaëder:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-03-april-2015.pdf

Bruto, tarra, netto - multiplicatief uithoudingsvermogen - omkering van priemgetallen - stapelbreukenbewerkingen - verrassende kwadraten - oppervlakte van driehoek in vierkant - vraagstuk NMBS - kleinste gemeen veelvoud en grootste gemene deler in één - breuken gelijknamig maken:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-24-april-2015.pdf

Bruto, tarra, netto - uitgebreide stapelbreuken - slimme vermenigvuldiging - breuken delen - verrassende kwadraten - oppervlakte van driehoek in rechthoek - rekendictee - metyriek stelsel - multiplicatief uithoudingsvermogen - dodecaëder:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-08-mei-2015.pdf

Regel van drie - omtrek van de driehoek - hoeken meten in een driehoek - breuken delen op twee manieren - slimme vermenigvuldiging - stapelgekke stapelbreuken - school op schaal - rekendictee - icosaëder:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-22-mei-2015.pdf

Regel van drie - omtrek, oppervlakte en de hoeken van een driehoek - deelbaarheid door 7 - de constante van Kaprekar - bruto, tarra, netto - kettingbreuken - rekendictee - België op schaal - caleidocyclus:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-5-juni-2015.pdf

Regel van drie - procenten - deelbaarheid - vermenigvuldigen door halveren en verdubbelen - staartdelingen - bruto, tarra, netto - puntsommen met priemgetallen - constante van Kaprekar:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-12-juni-2015.pdf

Halve regel van drie - procenten - deelbaarheid - schaal - staartdelingen - bruto, tarra, netto - tovervierkant met 9 vakken:

https://www.cielen.eu/wiskunde-5e-klas-opgaven-vrijdag-19-juni-2015.pdf

HISTORISCHE WISKUNDE

Historische wiskunde. De Egyptische vermenigvuldiging:

https://www.cielen.eu/geschiedenis-5e-6e-klas-egypte-rekenen-vermenigvuldigen.htm

Historische wiskunde. De Egyptische deling:

https://www.cielen.eu/geschiedenis-5e-6e-klas-egypte-rekenen-deling.htm

WERELDORIËNTATIE (w.o.)

Het vak wereldoriëntatie valt uiteen in verschillende disciplines: aardrijkskunde, geschiedenis, menskunde, dierkunde, plantkunde, fysica, mineralogie, astronomie, gastronomie en techniek. 

Het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming legt vanaf het schooljaar 2015-2016 nieuwe eindtermen op in verband met wereldoriëntatie. Je vindt ze hier.

AARDRIJKSKUNDE

Europa: geografisch, hydrografisch, politieke opdeling, economische activiteit. Intensief oefenen van hoofdsteden en andere steden, van rivieren, gebergten enz.

Het kunstzinnige aspect van dit vak vind je in het tekenen van landkaarten, in de muziek, en het schilderen van landschappen.

GESCHIEDENIS

Cultuurgeschiedenis. De oude culturen: Mesopotamië, Perzië, India, Egypte, Kreta, Griekenland. Als dit vak gegeven wordt tezamen met de zesde klas wordt de leerstof gespreid over twee schooljaren. In dit geval kan het zijn dat de vijfde klas ook kennis maakt met de Romeinse en de middeleeuwse cultuur.

Het kunstzinnige aspect komt tot uiting in de vele illustraties die de kinderen zelf tekenen, schilderen of boetseren. Maar ook de literatuur wordt niet vergeten: gedichten, boeiende verhalen enz.

DIER- en MENSKUNDE (als onderwerpen in taalperiodes of als periode gezamenlijk met de 4e klas)

Verhalen over het leven van de dieren vormen de hoofdbrok van deze periode. De dieren worden bestudeerd in hun verschijning, hun levenswijze en hun omgeving (ook de plantenwereld en de mens wordt hierbij betrokken). Gedichten, liederen, tekeningen, schilderwerken vormen naast de eigen teksten de kunstzinnige verwerking.

Bij het tekenen, schilderen en boetseren leren de kinderen vergelijken met de mens: hoofd, ledematen, romp enz.

PLANTKUNDE

Het is zinvol om 4e en 5e klas samen te nemen voor een periode plantkunde in de lente met als thema de eenzaadlobbige en de tweezaadlobbige planten. In deze periode zijn er vele aanknopingspunten met de dieren- en de mensenwereld mogelijk.

Een tweede (of eerste) plantkundeperiode kan gaan over de algen, de mossen en korstmossen, de varens en de paardenstaarten en de naaktzadige planten. Zwammen, schimmels en paddenstoelen kunnen in deze periode ook aan bod komen of krijgen een aparte periode (bv. als inhoud van een taalperiode).

FYSICA

In combinatieklassen 5-6 is het gunstig om het fysicaprogramma over twee schooljaren te verdelen. In het ene jaar komen dan akoestiek, aërodynamica, warmte, evenwicht, inertie, reactie, mechanica,  magnetisme en elektriciteit aan bod. In het andere jaar optica en kleurenleer.

MINERALOGIE (GESTEENTEKUNDE)

Het vak mineralogie kan zeer goed aan klassen 5 en 6 tezamen gegeven worden. Het gaat hoofdzakelijk over de kalkhoudende en kwartshoudende gesteenten.

ASTRONOMIE

Het vak astronomie kan uitstekend aan klassen 5 en 6 gezamenlijk gegeven worden. Het gaat wel degelijk over astronomie en niet over astrologie. De oude sterrenbeelden met de verhalen over de beelden ervan en de helderste sterren met o.a. de betekenis van de namen. Diverse gegevens over het zonnestelsel. Dagelijks dictee, creatief schrijven en tekenen. Lezen en opzoeken over planeten en sterren.

GASTRONOMIE (voor combinatieklas 5+6)

Vijfdeklassers kunnen hun bijdrage leveren aan de periode gastronomie van de zesde klas. De bijdrage van de vijfdeklassers: eten, opruimen en afwassen. Is er geen combinatieklas 5+6, dan staat gastronomie alleen in de zesde klas op het programma.

TECHNIEK

Er zijn verschillende mogelijkheden om techniek in de vijfde klas aan bod te laten komen. Als er een schooltuin is, kunnen kinderen van de vijfde klas daarin taken op zich nemen en leren ze het tuinmateriaal hanteren en onderhouden. In de lessen ict leren de kinderen de onderdelen van een computer kennen (pc demonteren en weer in elkaar zetten). In de lessen schilderen leren ze een doek opzetten. In de lessen gastronomie leren ze de keukenmaterialen kennen en onderhouden. In de lessen fysica leren ze proefopstellingen maken met diverse materialen.

ICT (Informatie- en communicatietechnologie)

De computer wordt dagelijks gebruikt als herhalingsinstrument (met overhoorprogramma's). Ze leren zelf herhalingsoefeningen opstellen voor wiskunde, Nederlands, Frans, Engels, aardrijkskunde, geschiedenis enz.

De computer gebruiken om zaken op te zoeken voor andere lessen zoals geschiedenis, aardrijkskunde, Frans, Engels enz. 

Een tekstverwerker, een rekenblad en een tekenprogramma leren gebruiken.

FRANS

Vooral mondeling: liederen, gedichten, korte teksten die uit het hoofd geleerd worden, korte conversatieoefeningen, nieuwe woordenschat en herhaling.

Korte schrijfopdrachten.

Het gebruik van een handleiding waarbij de kinderen op een systematische manier schriftelijke en mondelinge oefeningen maken is een noodzaak.

ENGELS

Vooral mondeling: liederen, gedichten, korte teksten die uit het hoofd geleerd worden, korte conversatieoefeningen, nieuwe woordenschat en herhaling.

Korte schrijfopdrachten.

DAGSCHEMA

  1. Zang en instrumentaal spel: 25 minuten.

  2. Mondelinge  herhaling van de leerstof  van klassen 4-5-6:  taal: woordsoorten; zinsdelen, spelling; maal- en deeltafels; hoofdrekenen plus, min, maal, gedeeld;  tijd (kloklezen); inhouden w.o.; Frans; Engels. Deze mondelinge herhaling bevat voldoende bewegingselementen. 10 à 15 minuten.

  3. Korte uitleg over de schriftelijke herhaling: 3 opgaven om te maken in de loop van de dag: 5 minuten.

  4. Instructie van de periodeles: uitleg over de nieuwe leerstof met enkele gezamenlijke oefeningen: 10 à 15 minuten. In w.o.-periodes zal de instructie langer duren.

  5. Korte herhaling van de leerstof van de vorige dag: 5 minuten.

  6. Verwerking nieuwe leerstof en herhalingsopgaven: 50 minuten.

  7. Recapitulatie: wat was er nieuw vandaag: 5 minuten.

  8. Vooruitblik: thema (onderwerp) van de nieuwe leerstof voor de volgende dag. 5 minuten.

Pauze

  9. Vakles (Frans, Engels) of voortzetting van de periodeles (in w.o.-periodes)

10. Vakles cultuurbeschouwing of een ander vak.

Middagpauze

11. Kunstzinnige vakken of bewegingsvakken: schilderen, vormtekenen, tekenen, muziek, boetseren, lichamelijke opvoeding, dans, zwemmen.

DE VIJFDE KLAS IN COMBINATIEKLASSEN

Als de vijfde klas deel uitmaakt van een combinatieklas kunnen bepaalde periodes en lessen tezamen met een andere klas of andere klassen gegeven worden.

Voorbeelden:

Combinatieklas 4-5-6

De muzikale opmaat gebeurt samen

De mondelinge herhaling is ook samen. Er zullen dan zaken aan komen die de vijfdeklassers nog niet gezien hebben, maar voor hen is dat dan een voorbereiding op wat er zal komen (een vooruitblik)

Frans en Engels worden voor de drie klassen gedeeltelijk samen gegeven. Het eerste deel van de les is gezamenlijk en omvat de mondelinge oefeningen: gedichten liederen, kleine conversaties, vocabulaire. In het tweede deel volgt de persoonlijke verwerking met gebruik van een handboek: eerst de 6e klas, dan de 5e klas, dan de 4e klas.

De lessen Frans en Engels kunnen ook gegeven worden in lestijden van 25 minuten. Dan krijgen de leerlingen 4 keer per week deze talen. Dit is zelfs gunstiger dan 2 maal per week een lesuur.

Taal: de leerstof over de woordsoorten kan in 4e en 5e tezamen gebeuren. De 5e klas krijgt dan meer details over de woordsoorten. Maar deze leerstof kan ook met 4 en 5 en 6 tezamen behandeld worden. Elke klas krijgt opdrachten die dieper op de stof in gaan.

Taal: schrijfopdrachten over waarnemingsopgaven kunnen met  4e en 5e klas tezamen gebeuren, bijvoorbeeld aan de hand van verhalen.