https://www.cielen.eu |
IETS VAN BUITEN
LEREN HEEFT ECHT NOG ZIN Luc Cielen |
INTERVIEW
PHILIP BRINCKMAN HOOFD EXPERTENGROEP KWALITEIT VLAAMS ONDERWIJS De Standaard 28
mei 2020 ‘Iets vanbuiten leren
heeft echt nog zin’ Hij moest het
onderwijs weer top maken, maar de coronacrisis zet die opdracht in een heel
ander perspectief. ‘Een aantal leerlingen loopt een achterstand op die niet
makkelijk is in te halen.’ SIMON GRYMONPREZ ‘Geef
goed en boeiend les via directe instructie en vergeet de rest.’ TURNHOUT Ignatius van
Loyola, de stichter van de jezuďetenorde, overschouwt de inkomhal van het
Sint-Jozefcollege in Turnhout. Met veel plezier wil Philip Brinckman (58),
directielid van het college, naast de heilige poseren. ‘De coronacrisis treft
de kern van het jezuďetenonderwijs: het vormende, persoonlijke gesprek en de
diepere studie’, zegt Brinckman meteen. ‘Beide zijn heel moeilijk in deze
periode.’ Brinckman was vandaag
normaal gezien niet bezig met risicoanalyses, veiligheidsplannen of
afstandsleren. Begin maart stelde minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) de
directeur uit Turnhout aan als hoofd van een expertengroep die zich moet
buigen over de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs. De laatste Pisa-resultaten
toonden nogmaals aan dat onder meer de leesvaardigheid van de Vlaamse
vijftienjarigen daalt. De paasvakantie moest het startschot betekenen voor de
werkzaamheden van de expertengroep, die bestaat uit zeven academici en zeven
leerkrachten. Na zijn
aanstelling meed Brinckman grote contacten met de media. Dat het niet over
het ‘systeem-Brinckman’ mocht gaan, zei hij, en dat het niet de bedoeling is
dat de pedagogiek van het Sint-Jozefcollege een blauwdruk wordt voor alle
Vlaamse scholen. Geen commissie-Brinckman dus, wel een commissie Toekomst
Onderwijs. ‘Dat is geen valse bescheidenheid’, zegt hij. ‘Het kán gewoon niet
over Brinckman gaan.’ Nu de coronacrisis
het Vlaamse onderwijs in goed twee maanden compleet op zijn kop zette, kan
een interview wel. Maar dan vooral over de gevolgen van deze crisis voor het
onderwijs. Stoďcijnen Brinckman stond
vorige week vrijdag zelf voor de klas. Een leerkracht was ziek, hij sprong
bij. Een ideaal moment om de ‘temperatuur van de zesdejaars te meten’. ‘Door
corona hebben we al snel het gevoel dat we maar een speelbal zijn,’ zegt
Brinckman. ‘We dreigen er futloos van te worden. De stoďcijnen zeggen: je
hebt geen kracht op de buitenkant, wel op de binnenkant. Je moet je geen
zorgen maken over iets waar je geen invloed op hebt. Ik wilde mijn leerlingen
duidelijk maken: je moet je geen speelbal voelen, je eigen kracht zit
vanbinnen.’ Wat halen
leerlingen uit deze coronacrisis? ‘Ik denk dat ze
beseffen hoe belangrijk het is om op school te zijn. Niet alleen voor de
leraar, maar ook voor elkaar. Dat afstandsleren … (zucht). Afstandsleren is
zoals een kruk: als het nodig is, gebruik ze dan. Maar loop niet heel je
leven met een kruk rond. Sta me toe om nogmaals naar Ignatius te verwijzen:
het persoonlijke gesprek van aangezicht tot aangezicht is zo belangrijk.’ Wat leert het
Vlaamse onderwijs uit deze ervaring? ‘Het is een open
deur, maar veel leraren hebben hard gewerkt om leerlingen bij de les te
houden. Maar we hebben ook geleerd dat dat niet simpel was. De structuur en
regelmaat van een school zijn cruciaal. Het contact tussen leerlingen en
leerkracht ook, daar ben ik nog eens aan herinnerd.’ Twee maanden
geleden moest u het onderwijs opnieuw top maken. Nu is het vooral zaak om de
schade te beperken en schooluitval te vermijden. ‘Klopt. De context
is veranderd en het wordt er niet makkelijker op. We zullen deze crisis zeker
moeten meenemen in ons verhaal. Voor heel wat leerlingen is dit een enorm
verlies. Een aantal loopt een achterstand op die niet zo makkelijk in te
halen zal zijn.’ Is het niet raar
om nu te focussen op kwaliteit terwijl we de brand nog volop moeten blussen? ‘Het één helpt het
ander vooruit. Waar hebben wij en de scholen nu
nood aan? Goed onderwijs, toch?’ En wat goed
onderwijs is, daar heeft Brinckman wel ideeën over. Als hoofd van een
jezuďetencollege heeft hij een uitgesproken profiel. Brinckman start niet met
een wit blad: zijn scherpe opiniestukjes in de zakenkrant De Tijd de
afgelopen jaren verraden een uitgesproken visie op pedagogiek en onderwijs. Ideologische
twisten Met de
expertengroep wil hij het koste wat het wil boven de ‘ideologische twisten’
binnen het onderwijs uitstijgen. ‘Die ideologische tegenstelling is er niet
langer een tussen progressieven en katholieken, maar tussen de zogenaamde
progressieven en conservatieven’, vindt Brinckman. ‘Als je zo veel
mogelijk kansen voor zo veel mogelijk kinderen wilt creëren, moet dat met
degelijk kennisonderwijs zijn. Wat is daar conservatief aan?’ ‘Vroeger nam de
leerkracht het voortouw in het leerproces. Dat is al twintig jaar aan het
afkalven. De reden dat men mij graag in de conservatieve hoek duwt, is omdat
ik geen aanhanger ben van het pedagogisch constructivisme. Die strekking zegt
dat kinderen zelf hun kennis en vaardigheden moeten samensprokkelen en dat de
leraar daarbij niet sturend mag zijn. Maar kwetsbare leerlingen zijn daar de
dupe van. Zij beschikken over te weinig voorkennis of puzzelstukken.’ ‘Daarbovenop
belanden te veel maatschappelijke problemen op het onderwijsbordje. Het
unieke aspect van de school – grondige kennis en inzicht doorgeven – komt
daardoor in de verdrukking.’ Waarom? ‘In plaats van
kennis door te geven, moeten we ons steeds meer met andere dingen
bezighouden. Neem nu verkeerseducatie. Dat is niet onbelangrijk, begrijp me
niet verkeerd. En ik wil niet hoogdravend zijn, maar verkeerseducatie,
voeding, hygiëne … Dat gaat ten koste van het diepere inzicht dat we voorheen
konden bieden. Geen inzicht zonder kennis. Onderwijs is geen
bezigheidstherapie.’ ‘Jammer genoeg
moeten we dikwijls jonge, pas afgestudeerde leerkrachten op het hart drukken
zich niet te verliezen in allerlei “zelfactiverende werkvormen”. Het eerste
wat wij hier zeggen tegen een nieuwe leerkracht die uit de lerarenopleiding
komt, is: geef goed en
boeiend les via directe instructie en vergeet de rest.’ Ziet u verschil
tussen iemand die nu afstudeert en dertig jaar geleden? ‘Jongeren zijn
onrustiger geworden doordat we hen overladen met van alles en nog wat.
Nogmaals, de grootste dupe daarvan zijn de sociaal kwetsbare kinderen. Als je
aan sociale emancipatie wilt doen, is de school een unieke plaats. Daarom mogen
we op kennis niet bezuinigen. Als men zegt dat de sociale kloof in het
Vlaamse onderwijs groter wordt, dan is dat omdat er te weinig basiskennis
wordt meegegeven: het automatiseren van kennis – wat we vroeger van buiten
leren noemden – heeft echt nog zin. En je kunt daar het best zo vroeg
mogelijk mee beginnen.’ Wat wil u bereiken
met de expertengroep? ‘We zullen
adviezen formuleren. Door experts en leerkrachten te selecteren uit een breed
spectrum hoop ik duidelijk te maken dat ons werkstuk geen ideologisch
manifest is. Ik hoop dat leerkrachten de methoden uittesten en in het
klaslokaal vaststellen dat ze werken.’ |
https://www.cielen.eu |