INDUSTRIËLE REVOLUTIE: LICHT- en SCHADUWZIJDEN
(klik op de foto's voor een grote
weergave en op de groene teksten voor meer informatie)
LICHTZIJDE: TRIOMFEN
L.1. STEENKOOL en STAAL
Steenkool
wordt meer en meer gebruikt om stoom op te wekken. De stoom wordt als
krachtbron gebruikt in fabrieken.
Door het
ontginnen van zuiverder steenkool kon ook de ijzer- en staalproductie
verbeterd worden. Enorme constructies van staal worden gebouwd. Ook glas wordt
daarbij steeds meer toegepast. Er werden bouwwerken mogelijk die voordien
ondenkbaar en onuitvoerbaar waren.
Voorbeelden:
Crystal Palace op de Wereldtentoonstelling van 1851 in Londen: dit
was een hoogtepunt van de industriële revolutie.
De
Eiffeltoren in Parijs (1889
ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling en eeuwfeest van de Franse
Revolutie).
Het
Centraal Station van Antwerpen (1905).
In de
land- en tuinbouw ontstaan de 'kassen' (serres):
Plantentuin in
Meise,
Koninklijke Serres in Laken.
De 19e
eeuw en begin 20e eeuw waren een triomf van de industriële revolutie.
Enkele
hoogtepunten:
bruggen (op diverse plaatsen in de wereld):
Aquaduct over de
Loire 1896 (Eiffel);
Golden Gate in San
Francisco (1937)
metro: New York,
Parijs,
Londen (underground)
stoomtrein. Eerst in
Engeland, daarna in België (1e trein tussen Brussel en Mechelen).
stoomschepen.
L.2.
GAS: steenkoolgas. Verlichting, huishoudelijk gebruik. In de 19e eeuw
straatverlichting op stadsgas.
L.3.
ELEKTRICITEIT Verschillende toepassingen.
Thomas Alva Edison (o.a.
gloeilamp)
L.4.
FIETS, AUTO, VLIEGTUIG (Ford e.a.)
OPDRACHT: zoek informatie op over
Gustave Eiffel
(data, bouwwerken),
OPDRACHT: lees de tekst over Crystal Palace en Joseph Paxton
SCHADUWZIJDE: UITBUITING,
ARMOEDE en MILIEUVERVUILING
S.5. FABRIEKEN en MIJNEN
S.6. ARBEIDERS
Lange werkdagen (12 tot 16 uur per dag)
Ongezonde werkomstandigheden
Kunstenaars als Gustave Doré (gravures) en Vincent Van
Gogh (schilderkunst) hebben goed de sfeer van de
toestanden van de arbeiders weergegeven.
S.7.
KINDERARBEID
Vanaf 4 jaar oud.
Kinderarbeid (12 tot 16 uur per dag; ook
nachtwerk)
Dikwijls levensgevaarlijk werk. Sommigen
stierven op het werk.
Ze werkten in fabrieken en mijnen
Zie de tekst hieronder over Charles Dickens.
S.8.
KAPITALISME
beleggingen in fabrieken en bedrijven.
Aandelen.
Beurs.
S.9.
MILIEU
smog (beschrijvingen bij Charles Dickens en
Sir Arthur Conan Doyle
(Sherlock Holmes))
klimaatwijziging. Zie tekst uit De Morgen van 9 maart 2013.
CHARLES DICKENS
Heeft als kind zelf in de fabriek gewerkt: moest potten met
schoensmeer dichtdoen er een etiket op kleven.
Heeft in zijn romans geschreven over de wantoestanden in de
fabrieken en in de 19e-eeuwse maatschappij.
Oliver Twist en andere boeken.
Charles was a quiet and clever child. His
father used tot make him recite ballads of tell stories for the other clerks
in the office, and at home he used tot read all the books he could find,
including Don Quixote and Robinson Crusoe.
Although John Dickens did not earn very much,
he liked extravagantly, and soon owed large sums of money. Finally, when
Charles was twelve, his father was arrested for debt and taken away to the
Marshalsea Prison. Now the family became very poor indeed. Charles' books were
sold to buy food and he himself was sent to work at a factory, where he had to
stick labels on pots of shoe-polish. For this he was paid six shillings a
week. The memories of these humiliating experiences haunted him for the rest
of his life.
In 1827, when Charles was fifteen, he became a
clerk in a lawyer's office. The job was not well paid and consisted mostly of
copying letters.
PRIESTER DAENS
Priester Daens zette zich in de 19e eeuw in voor de arme
fabrieksarbeiders, arbeidsters en kinderen.
Zie de film:
http://www.youtube.com/watch?v=pYmyzz2Y7Kg
|
